Warsztaty artystyczno-badawcze // marzec-czerwiec 2014

Program warsztatów Pracowni Sztuki Społecznej ma na celu zwiększenie uczestnictwa studentów w kulturze artystycznej poprzez stworzenie sytuacji bezpośredniego kontaktu z twórcami i organizatorami kultury oraz połączenie doświadczenia artystycznego i naukowo-badawczego. Opiera się na założeniu, że uczestnictwo w kulturze artystycznej sprzyja podnoszeniu kompetencji społeczeństwa, rozwijaniu aktywności twórczej obywateli i ich aktywnemu udziałowi także w innych wymiarach życia społecznego i publicznego, a tworzenie warunków wymiany różnych rodzajów ekspresji, wiedzy i perspektyw poznawczych przyczynia się do wzrostu innowacyjności społecznej. Program zakłada także szeroki udział mieszkańców miasta – na różnych etapach i w różnych formach – zbierania informacji, indywidualnych wywiadów, akcji ulicznych, gier społecznych, performansu, pokazów wideo, dyskusji, aktywności w Internecie.

W okresie od marca do czerwca 2014 r., we współpracy z Instytutem Socjologii UwB, zrealizowane zostały warsztaty:

Etnografia performatywna
Edukatorzy: Katarzyna Niziołek, Michał Stankiewicz.

Opis: Celem warsztatów jest praktyczne przygotowanie studentów do realizacji interwencyjnych badań społecznych przy użyciu metod etnograficznych (obserwacja, wywiad, fotografia, analiza dokumentów) z jednej oraz technik performatywnych i teatralnych z drugiej strony. Badanie interwencyjne oznacza, że badacz w sposób kontrolowany ingeruje w badaną rzeczywistość, by dokonać jej pozytywnej zmiany. Performatywny zwrot w etnografii wiąże się zaś z dążeniem do upodmiotowienia badanych (oddania im głosu), stworzenia warunków pogłębionego, empatycznego zrozumienia ich doświadczenia przez badaczy oraz włączenia szerszej społeczności (publiczności) w proces wytwarzania i stosowania wiedzy naukowej. W ramach warsztatów studenci dokonują wyboru tematu badawczego (aktualny, palący problem społeczny), opracowują narzędzia badawcze, realizują badanie w terenie, poddają analizie zgromadzone materiały oraz przygotowują w oparciu o nie dokumentalny performans (wydarzenie parateatralne). Teatr dokumentalny, sięgający m.in. do doświadczeń niemieckiego kolektywu Rimini Protokoll, stawia w roli aktorów zwykłych ludzi, opiera się na ich historiach i przeżyciach, wykorzystuje materiały archiwalne i dokumenty osobiste, bezpośrednio włącza się do publicznej dyskusji na ważne społecznie tematy. Zbieżność celów i komplementarność metodologiczna teatru dokumentalnego i etnografii zaangażowanej czyni z połączenia tych dwóch dziedzin skuteczny środek aktywnego uczestnictwa studentów w kulturze artystycznej: pozwala na inkorporację ich doświadczenia badawczego w obręb sytuacji artystycznej, umożliwiającej z kolei ich samodzielną twórczą ekspresję.

Pamięć zbiorowa a kultura popularna
Edukatorzy: Maciej Białous, Magdalena Urbańska.

Opis: Pamięć zbiorowa, rozumiana szeroko jako zbiór społecznie konstruowanych odniesień do przeszłości, stanowi trwały i nieodłączny element życia społecznego. Wpływa w dużym stopniu na tworzenie się indywidualnych i zbiorowych tożsamości, więzi z miejscem zamieszkania i społecznością lokalną, może kształtować postawy polityczne czy wygląd przestrzeni publicznej. Choć społeczne wyobrażenia o przeszłości pełnią tak istotne role, w codziennym życiu często traktowane są bezrefleksyjnie. Warsztaty mają na celu zwrócenie uwagi studentów na mechanizmy kształtowania i rozpowszechniania pamięci zbiorowej za pośrednictwem kultury popularnej i mediów masowych. Grupa warsztatowa skupi się na odszukaniu zapomnianych narracji z przeszłości społeczności lokalnej Białegostoku oraz spróbuje upowszechnić je we współczesnym dyskursie w formie popularnej, poprzez aktywność w sferze mediów społecznościowych oraz lokalnych (np. prowadzenie strony www, tworzenie materiałów wideo). Rezultatem warsztatu ma być podniesienie świadomości uczestników na temat pamięci zbiorowej, jak również wzrost ich aktywności w sferze kultury i kształtowanie aktywnych postaw obywatelskich.

Co?dziennik kampowy
Edukatorki: Małgorzata Skowrońska, Maria Żynel, Sylwia Wieczeryńska.

Opis: W ramach warsztatów z perspektywy charakterystycznej dla stylistyki kampowej sztuczności, powtarzalności, przesady oglądać będziemy codzienne sytuacje. Zajrzymy za fasady ról społecznych, jakie pełnimy. Przyjrzymy się interakcjom, jakie podejmujemy. Inspiracją dla naszych badawczych poszukiwań staną się różne dziedziny sztuki: malarstwo, fotografia, video art i teatr. Warsztaty obejmować będą trzy bloki tematyczne: (1) wiedza, (2) obraz, (3) widowisko. Pierwszy blok pozwoli studentom zdobyć podstawy teoretyczne, niezbędne do dalszej pracy badawczej (np. znajomość zagadnień z zakresu performatyki, różnice w rozumieniu kategorii roli społecznej w socjologii i roli w teatrologii czy historii teatru, rozumienie kategorii ciała, płci w obrębie socjologii, filozofii itd.). W ramach drugiego bloku, studenci zapoznają się z pracami wybranych artystów, czerpiących ze stylistyki kampowej. Będą również poszukiwać kampowych inspiracji, uczestnicząc w wystawach i spektaklach. W ramach ostatniego bloku, studenci pracować będą nad wideoklipem dokumentującym ich wysiłki badawcze. Istotą tego etapu pracy będą konsultacje badawcze, dotyczące metod opracowywania zgromadzonych danych oraz konsultacje reżyserskie, odnoszące się do formy, stylistyki produkowanego wideoklipu. Studenci przez cały semestr prowadzić będą dzienniczki etnograficzne, gdzie zapisywać będą swoje spostrzeżenia oraz videobloga dokumentującego poszczególne etapy ich pracy badawczej. Nagrania wideo oraz najciekawsze notatki z dzienniczków stanowić będą materiał omawiany na konsultacjach i złożą się na wspólnie wyreżyserowany i zmontowany wideoklip.

Warsztaty zrealizowane zostały dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.